بازار سیاه وام های خرد - نقد و بررسی سینما

به گزارش نقد و بررسی سینما، آنالیز میدانی از بازار رسمی وام های خرد حاکی از آن است که بسیاری از مشتریان با بن بست اعتبارگیری در بانک ها روبرو شده اند. در این میان بازار سیاه وام دهی جایگزین بازار رسمی شده است و افراد می توانند انواع وام را با پرداخت هزینه واسطه گری دریافت نمایند. کارشناسان تاکید دارند که سیاست نرخ سود دستوری در کنار تسهیلات تکلیفی باعث طولانی شدن صف وام خرد شده است و به همین علت بسیاری از مشتریان به بازار سیاه وام خرد مراجعه می نمایند. با احتساب هزینه واسطه گری، نرخ بهره وام در بازار سیاه حوالی نرخ تورم محاسبه می گردد.

به گزارش دنیای اقتصاد، آنالیز های به عمل آمده در حوزه بانکی ایران نشان می دهد که عملیات وام گیری با فرایند سختی روبه رو شده است و برای دریافت وام در حوزه های مختلف از جمله وام های ازدواج، وام مسکن، خودرو، کالا و... باید از مسیری صعب العبور گذر کرد. البته در این میان نیز دنیای اقتصاد چندی پیش با تهیه گزارش میدانی خود این مساله را تشریح نموده است. این گزارش با عنوان عملیات غیرممکن وام گیری سعی داشت مخاطبان را مطلع سازد تا برای گرفتن مبلغ مورد نظر به فکر چاره ای دیگر باشند و وام بانکی دردی از آنها دوا نخواهد کرد.

در این میان اگر فردی قصد پیمودن این مسیر را داشته باشد باید کفش آهنینی به پا نموده و مدارک مورداحتیاج بانک ها را که هر روز درحال تغییر است، فراهم کند. اما در این میان افرادی هستند که در بازه زمانی 15 تا 20 روزه با شرایطی آسان تر از بانک در حال اخذ وام هستند. سوال این است که این افراد چگونه پیروز به این کار شدند و دستان پشت پرده این کار چه کسانی هستند؟ در پاسخ به این سوال باید به بازار سیاه وام های بانکی که در چند سال اخیر و در بحبوحه شرایط سخت وام گیری رواج یافته اشاره نمود. کار این بازار سیاه چیست؟ این بازار به چه صورت کار می نماید؟ در این بازار چه کسی نفع خواهد برد؟ و در نهایت این پشت پرده را چه کسانی شامل می شوند؟ در گزارش میدانی خبرنگار دنیای اقتصاد، سعی شده است که این بازار به طور کامل شرح داده گردد و مزایا و معایب آن مورد آنالیز قرار گیرد.

منظور از بازار سیاه وام گیری چیست؟

طبق آنالیز های اجرا شده در حوزه بانکی کشور، چنین حاصل شده است که با سخت تر شدن شرایط وام گیری عده ای از جمله جانبازان، افراد صاحب امتیاز حساب و بعلاوه افراد طبقه بالای جامعه که هنگام ازدواج خود احتیاجی به وام ندارند، چند قدم جلوتر از افراد عادی در صف اخذ وام از بانک ها هستند و در این میان با فروختن وام خود به افراد احتیاجمند، مبلغی را به عنوان درصد خود از وام برداشته و مابقی را به حساب شخص گیرنده واریز خواهند کرد. البته این موضوع قابل یاد آوری است که تهیه مدارک مورداحتیاج با شخص ثانی (فرد وام گیرنده) است، اما حساب بانکی به نام شخص اول ( فرد فروشنده وام) تعلق دارد. در این بازار با توجه به مبلغ و زمان بازپرداخت وام، درصد های متفاوتی به اشخاص فروشنده تعلق می گیرد.

نمونه ای از فروش وام ها در این بازار مورد آنالیز نهاده شد. فردی با سابقه و آشنا به جزئیات روند بانک ها و بعلاوه مسلط به موانع روند وام گیری فایل های متفاوتی از اشخاص وام گیرنده را فراهم نموده است و با فروش آنها عایدی خود را برداشته و مابقی درصد را به حساب فروشنده وام واریز نموده است. به طور مثال خبرنگاری از دنیای اقتصاد با این فرد تماس برقرار نموده و در خواست 200 میلیون وام نموده است. شخص ثالث (بنگاه یا موسسه فروش وام) به او توصیه نموده است که برای دریافت خالص 200 میلیون وام باید وامی به مبلغ 300 میلیون درخواست کند.

-چرا؟

-زیرا 100 میلیون معادل یک سوم وام متعلق به موسسه و فرد فروشنده است.

-سود این وام چقدر است؟

-سود آن معادل 18 درصد است و باز پرداخت آن 10ساله.

-چه مدارکی مورداحتیاج است؟

-مدارک مورداحتیاج برای اخذ وام شامل: دو ضامن کسر از حقوق، سند ملکی، سفته به مبلغ کل وام و...

-چقدر زمان می برد تا وام به دست من برسد؟

- طی 15 تا 20 روز کاری. البته ذکر این نکته ضروری است که ابتدا وام به حساب شخص فروشنده واریز می گردد، فروشنده پس از برداشت سود خود و موسسه مابقی پول را به حساب شما واریز می نماید.

با توجه به گزارش فوق باید به این مساله اشاره نمود که این شرایط در خصوص تمامی وام ها به صورت یکسان است جز وام ازدواج. علت این امر این است که وام های ازدواج با وام 4 درصد در اختیار زوجین قرار می گیرد و بعلاوه هنگام فروش نیز درصد بیشتری نسبت به سایر وام های ذکر شده به شخص فروشنده و موسسه تعلق می گیرد. در طرف دیگر این بازار سیاه نیز از جمله بانک های قرض الحسنه این امر مشاهده می گردد. یعنی افراد صاحب امتیاز بانکی با فروش امتیاز خود به افراد دیگر و برداشت سود خود از آنها در حال دلالی وام های بانکی هستند. به طور مثال برای اخذ 120 میلیون وام، باید با پرداخت 15 میلیون تومان امتیاز صاحب امتیاز را خریده و با پرداخت حدود 3 میلیون و 500 هزار تومان به موسسه این وام حدود 15 تا 20 روز کاری (البته اگر موسسه قصد کلاهبرداری نداشته باشد) به شما تعلق خواهد گرفت. وام های مربوط به موسسات ذکرشده همراه با سفته ای به مبلغ کل وام است و این امر ریسک را چند برابر نموده است.

مزایا و معایب این روش چیست؟

با توجه به تعریف و کارکرد این بازار باید گفت که در این بازار هم فروشنده و هم خریدار با توجه به موقعیت زمانی خود سود می برند. شخص سوم که موسسه و رابط میان آن دو است هیچ ضرری را متحمل نخواهد شد. شخص فروشنده نیز به دو علت وام خود را می فروشد: علت اول فراهم نشدن مدارک بانکی از جمله ضامن و سند ملکی و...که در حال حاضر امری سخت محسوب می گردد.علت دوم ایجاد راهی جدی برای کسب عایدی و دلالی پرسود. شخص خریدار نیز که احتیاج فوری به این وام برای خرید خانه، ماشین و مراسم و... دارد چون با مدت زمان کوتاهی می تواند به این وام دست پیدا کند، با این عملکرد مطلوبیت لازم را به دست آورده و به نظر می رسد که هر سه از عملکرد خود راضی هستند. از مزایای دیگر این بازارها می توان به این موضوع اشاره نمود که با توجه به کسری تسهیلات بانکی، این روش سریع ترین زمان دریافت پول است؛ زیرا با توجه به شرایط تورمی کشور و بعلاوه افزایش روزانه هزینه ها در بخش کالا و خدمات، تاخیر در اخذ وام تا زمان پرداخت تسهیلات، مبلغ مورد نظر روز به روز ارزش زمانی خود را از دست خواهد داد. بنابراین این امر با توجه به سود پرداختی به موسسه و شخص فروشنده و بعلاوه پرداخت سود 18 درصد آن، امری مطلوب برای شخص خریدار تلقی می گردد.

از معایب آن می توان به کلاهبرداری های متعدد، سودجویی افراد نالایق در دستگاه های بانکی و بعلاوه رواج دلالی در این بازار سیاه اشاره نمود. این افراد نالایق بعضا از متصدیان بانک ها بوده که در حال در آمدزایی در این بخش هستند، چرا که به نظر می رسد در این شرایط و مشاهده بازار سیاه در اخذ وام، این بازار و صف طولانی متقاضیان وام در کشور احتیاجمندشرحات و شفاسازی مسوولان شبکه بانکی هستند.لازم است شرح داده گردد آیا آنها با تسلط لازم و کافی در این بخش قادر به مدیریت و هماهنگی وام های مورد نظر هستند و راه و چاه بانکی را به فرد خریدار شرح می دهند؟