ترکیب جسارت، هوشمندی و تکنیک در تریلر سیاسی درجه یک رد خون - نقد و بررسی سینما

به گزارش نقد و بررسی سینما، یک تریلر سیاسی درجه یک دیگر از کارگردانی که کارش را خوب بلد است. محمدحسین مهدویان با فیلم ماجرای نیمروز 2: رد خون نشان می دهد که موفقیت دو فیلم اولش ایستاده در غبار و ماجرای نیمروز اتفاقی نبوده است. این وسط اگر لاتاری را فاکتور می گیرم به این خاطر است که اولا در جریان فیلم های مهدویان که تریلرهای سیاسی هستند، قرار نمی گیرد و دوم اینکه به نظرم علیرغم موفقیتش در گیشه درام سطحی و دم دستی و کلیشه ای داشت.

اینکه کارگردانی داریم که بلد است تریلر سیاسی بسازد یک اتفاق فرخنده برای سینمای ایران است. حتی ایستاده در غبار هم بیشتر از آنکه یک فیلم جنگی باشد تریلری سیاسی بود. ماجرایی که برای احمد متوسلیان پیش آمد یک اتفاق سیاسی است. اگر مهدویان پیروز می گردد ماجرای نیمروز 2: رد خون را بسازد به خاطر این نیست که فرصت در اختیارش قرار گرفته که فیلم سیاسی بسازد. او همه ویژگی های کارگردانی را که می تواند تریلر سیاسی بسازد دارد: جسارت زیاد، هوشمندی و اشراف کامل به تکنیک سینما. به علاوه مهدویان این هوشمندی را دارد که برای تریلرهایش سوژه هایی را انتخاب کند که بگردد در بستر اتفاقات روز هم تحلیل شان کرد یا احتیاج به بازخوانی شان را احساس کرد.

ماجرای نیمروز 2: رد خون را به عنوان درام تاریخی در نظر نگیرید. همان اشتباهی که خیلی ها در خصوص قسمت اول این فیلم داشتند. تریلرهای سیاسی هر چند بازگویی روایت های تاریخی هستند اما از یک نقطه نظر سیاسی به آن نگاه می اندازند. به جرات می توانم بگویم نکته جذاب تریلرهای سیاسی مهدویان دیدگاه هوشمندانه اوست که به عنوان یک تریلر سیاسی آدم خوب ها و آدم بدها را معین می نماید اما از نقطه نظر تاریخی تمام سعی اش را به خرج می دهد که بی طرف باشد. مرز باریکی است که خیلی اوقات ممکن است مخاطب نتواند تمایز بین آن را قائل گردد.

ماجرای نیمروز 2: رد خون هفت سال بعد از ماجرای نیمروز است. در اواخر جنگ تحمیلی. با نمایی از سوله ای شروع می گردد که در آن تابوت شهدا کنار هم قرار گرفته و گروه آدم خوب های قصه، همان قهرمانان ماجرای نیمروز با خشونت و سبعت در یک تابوت را باز می نمایند تا یکی از اعضای منافقین را شناسایی نمایند. همه فیلم به همین خشونت و صراحت است. کشف مرزهای باریک بین شهید و خودی بودن تا نفوذی و منافق و خائن بودن به جسارت و خشونت احتیاج دارد.

ماجرای نیمروز 2: رد خون از آن فیلم هایی است که اصطلاحا می گوییم خون دارد. فیلمی که حتی یک سکانس بی خاصیت و پرت هم ندارد. تماشاگرش را مجذوب و مبهوت می نماید. یکی از صحنه هایش در میدان جنگ به وضوح یادآور سکانس اول فیلم نجات سرباز رایان است. میزان خشونتی که به صراحت تصویر می گردد تکان دهنده و در سینمای ایران تقریبا بی سابقه است. خشونتی که فقط از انفجار و خون نمی آید. از خشم درون کاراکترها سرچشمه می گیرد.

این خشم در تمام طول فیلم در وجود گروه خوب و گروه بد فیلم جاری است. شبیه خشم همان سال ها که برادر باید بین آرمان و خواهرش یکی را انتخاب می کرد.

و این درام خشونت بار و گاهی حسرت آمیز نمی توانست تاثیرگذار باشد اگر محمدحسین مهدویان در استفاده از لنزهای واید و زوم و رفت و آدم میان آنها تا این حد جسورانه عمل نمی کرد. سهمی از این پیروزیت البته نصیب هادی بهروز می گردد که کارش شگفت انگیز است و همه همکاری هایش با محمدحسین مهدویان در فیلم های قبلی و این یکی منجر به خلق قاب هایی شده شبیه آنچه در سینمااسکوپ های وسترن های جان فورد می دیدیم. قاب هایی وسیع که حس و حال سینما دارند.

اگر ماجرای نیمروز اولی یادآور همه مردان رییس جمهور بود و گروهی شکارچی که در تعقیب شکارشان بودند، درام رد خون پیچیده تر است و سخت تر. اینجا گروه مردان خوب از هم فاصله گرفته اند. آنها را در نماهای جداگانه داریم. افشین که اصلا کاریزمای بقیه مردان سازمان اطلاعات و امنیت را ندارد. با وجود اینکه درام قرار است حول خانواده او بگردد او شخصیت فرعی ماجراست. همچنان کاراکتر کمال و صادق شخصیت هایی هستند که درام در تضادهای شخصیتی و تقابل های این دو نفر شکل می گیرد. یکی احساساتی و مرد جنگ و دیگری درونگرا و مرد سیاست.

بعد این بار به دلیل موقعیت تاریخی که تقریبا روی آن اتفاق نظر وجود دارد، برعکس قسمت قبلی، مهدویان این جسارت را می نماید و وارد اردوگاه آدم بدهای قصه هم می گردد. پادگان اشرف با همان شمایلی که در همه این سال ها از منافقین دیدیم. جزمی نگری و تندروی هایی که میان خود اعضای حزب بر سر آن اختلاف نظر وجود دارد. بازی درخشان بهنوش طباطبایی و چند زن ناشناس که کاراکتر فرعی دارند از جمله زنانی که اعضای حزب را وادار می نمایند فاکت های تردیدشان را با صدای بلند بخوانند تا ذهن شان پاک گردد، فضای رعب آور پادگان اشرف را تمیز و درست از کار درمی آورد.

در نسخه ای که از فیلم دیدم موسیقی حبیب خزایی فر روی بعضی سکانس ها اضافه به نظر می رسید. واقعیت اینجاست که فیلم ردخون آنقدر در ذات خودش و در تک تک پلان هایش آمیخته ای از خشونت و احساسات را توامان دارد که هر چه استفاده از موسیقی روی آن مینی مال تر باشد بیشتر جواب می گیرد.

برای ساختن هر فیلمی فیلمساز باید سیاستمدار باشد. برای ساختن تریلر سیاسی بیشتر. محمدحسین مهدویان سیاسی نیست اما ساختن فیلم سیاسی را بلد است. آیین سینما را خوب می شناسد. فیلمی ساخته که در سکانس هایش می گردد هراس و دلهره ای را حس کرد که سی سال قبل تر در عالم واقعیت خیلی ها تجربه اش نموده اند.