سرطان در بچه ها - نقد و بررسی سینما

به گزارش نقد و بررسی سینما، تمام سلول های بدن ما به طور منظم و بر اساس قاعده خاصی در حال رشد هستند. گاهی اوقات بعضی از سلول ها از جهت رشد طبیعی خود خارج می شوند و به طور غیرمنظم و سریع تر از حالت طبیعی رشد می نمایند. این امر سبب به هم خوردن نظم طبیعی بدن می گردد. به این به هم ریختگی سرطان می گویند. انواع مختلف سرطان، علایم، راه های درمان و

سرطان در بچه ها

نویسنده: دکتر بزرگ مهرور*

تمام سلول های بدن ما به طور منظم و بر اساس قاعده خاصی در حال رشد هستند. گاهی اوقات برخی از سلول ها از جهت رشد طبیعی خود خارج می شوند و به طور غیرمنظم و سریع تر از حالت طبیعی رشد می نمایند. این امر سبب به هم خوردن نظم طبیعی بدن می گردد. به این به هم ریختگی سرطان می گویند. انواع مختلف سرطان، علایم، راه های درمان و عوارض مختلفی دارند که به نوع سلول و عضو درگیر در بدن بستگی دارد. متاسفانه سرطان فقط بزرگسالان را درگیر نمی نماید بلکه بچه ها را هم به کام خود می کشد. سالانه 3 تا 4 کودک از هر صد هزار کودک در دنیا به انواع سرطان ها مبتلا می شوند که در این میان سرطان های لوسمی، لنفوم و مغز شایع ترین آنها هستند. تب مکرر، عفونت های پی درپی و کم خونی از علایمی هستند که پزشک را به فکر آنالیز از نظر بروز سرطان می اندازد. خوشبختانه در حال حاضر برای اغلب سرطان های بچه ها به خصوص لوسمی، درمان وجود دارد و 70 درصد از بچه ها مبتلا درمان می شوند. به همین بهانه در گفت وگویی با دکتر بزرگ مهرور، فوق تخصص بیماری های خون و سرطان شناسی بچه ها به آنالیز انواع سرطان در بچه ها پرداخته ایم.

آقای دکتر! آیا مقدار شیوع سرطان اطفال در ایران تعیین است؟

نه! متاسفانه آمار دقیقی در ایران نداریم ولی امیدواریم از سال های آینده این آمار ثبت و نام هر کودک سرطانی با تعیینات کامل در آمار ثبت سرطان اطفال قید گردد. اما الان نمی توانیم بگوییم شیوع سرطان در ایران چه مقدار است. ولی اگر بر مبنای آمار خارج از کشورحساب کنیم، چیزی حدود 3 تا 4 کودک در هر صد هزار کودک در دنیا به بیماری سرطان مبتلا می شوند. این آمار در کشوری صادق است که از نظر بهداشتی سطح کاملا خوبی دارد. البته طی 20 تا 30 سال اخیر شیوع سرطان بچه ها در کشور ما بیشتر شناسایی شده است. به عبارتی با پیشرفت در زمینه بیماری های عفونی، بیماری های واگیردار و واکسیناسیون کشوری، برخی از بیماری هایی که سبب فوت بچه ها می شدند کنترل شده اند و تشخیص سرطان با توجه به رشد رشته فوق تخصصی خون و سرطان اطفال دقیق تر و سریع تر انجام می گردد.

قدیمی ها همواره می گویند: قدیم ها این چیزها نبود. کسی چه می دونست سرطان چیه. الان این مریضی افتاده تو مردم و... آیا واقعا شیوع سرطان نسبت به گذشته بیشتر شده است؟

نه! شیوع سرطان بیشتر نشده است ولی بیماری های عفونی زیادی که امکان داشت بچه ها را از بین ببرد، کنترل شده و سلامت سنی و جسمی افزایش پیدا نموده و این افزایش سلامت سنی بروز سرطان هایی را که طبق آمار 3 تا 4 نفر در هر صدهزار کودک بوده است را با تشخیص به موقع پیدا نموده است. به عبارتی پیشرفت تکنولوژی پزشکی، افزایش آگاهی های علمی و افزایش فرهنگ و بهداشت جامعه سبب شده است که تعداد سرطان های تشخیص داده شده نسبت به سال های قبل بیشتر گردد. به اسم نمونه سال های قبل سرطان تشخیص داده نمی شد اما به علت عوارض بیماری سرطان مانند عفونت، کودک سرطانی از بین می رفت در حالی که در سابقه وی هیچ تشخیصی از سرطان وجود نداشت اما در حال حاضر تشخیص سرطان به موقع انجام می گردد و همه فکر می نمایند مقدار شیوع آن افزایش یافته است.

شایع ترین سرطان ها در بین بچه ها در کشور ما کدام ها هستند؟

شایع ترین بدخیمی در طب اطفال لوسمی یا سرطان خون است که خوشبختانه نزدیک به 80 درصد این بیماری قابل درمان است. البته مشروط بر اینکه علایم بالینی، تشخیص به موقع، درمان بجا و به موقع و بسیاری از عوامل موثر در درمان مانند کنترل پرستاری، وجود دارو و... همه با هم مهیا باشند.

این آمار مربوط به کشور ما است یا کشورهای پیشرفته؟

پروتکل درمانی ما به روز و مطابق با کشورهای پیشرفته دنیاست. از نظر پیشرفت های علمی، روش های درمانی و نوع داروها هم هیچ فاصله ای با آنها نداریم. از نظر مطالعات، روش های تحقیقی، کنگره های علمی و... هم کاملا به روز هستیم. بنابراین تفاوت زیادی بین روش های درمانی ما و آنها و نتایج حاصل از آن وجود ندارد.

چه عواملی باعث ایجاد سرطان در بچه ها می گردد؟

به طور کلی دو عامل بسیار مهم عوامل محیطی و فاکتورهای ژنتیکی در بروز سرطان نقش دارند؛ در طب بالغان، فاکتورها و عوامل محیطی نقش بسیار مهم و بارزتری در ایجاد سرطان ها دارند اما از نظر طب بچه ها، علاوه بر عوامل محیطی در ایجاد سرطان ها زمینه ژنتیکی کودک هم نقش مهمی دارد. بالطبع عوامل خطرساز و زیانبار باید برای همه افراد محدود گردد. به اسم نمونه عواملی همانند دود سیگار، اشعه های زیانبار و یوهمان و پرتوهای بسیار قوی، مواد شیمیایی، موادغذایی صنعتی و... نقش مهمی در ایجاد سرطان ها دارند و این عوامل در افرادی مضرتر هستند که سابقه ژنتیکی و خانوادگی سرطان در خانواده آنها وجود دارد. البته منظورم از خانواده، خانواده نسبی است و ژن می تواند از ده ها سال پیش به فردی در حال حاضر برسد. به عبارتی فاکتورهایی در بدن افراد وجود دارد که مانع رشد سلو ل های سرطانی می گردد و این فاکتورها بنابه دلایلی در برخی از افراد ضعیف هستند وجود ندارند. حال برخی از عوامل ژنتیکی در کنترل رشد این سلول نقش دارند. این عوامل ژنتیکی ممکن است ظرف چند روز خودشان را نشان ندهند یا از نظر ژنتیکی اشکال داشته باشند. بنابراین همه افراد چه آنها که سابقه ژنتیکی ابتلا به سرطان را دارند و چه آنها که ندارند باید از فاکتورهای خطرساز محیطی و آسیب رسان دوری نمایند. زیرا تاثیر این عوامل در افرادی که زمینه ابتلا به سرطان را دارند، بسیار بیشتر خواهد بود.

یعنی بچه ها از نظر ابتلا به سرطان مستعدتر از بزرگسالان هستند؟

نه! هیچ تفاوتی بین بچه ها و بزرگسالان از نظر ابتلا به سرطان وجود ندارد. همان طور که گفتم عوامل محیطی و نقش ژنتیکی دو عامل بسیار مهم در ایجاد سرطان هستند. عوامل ژنتیکی در ایجاد سرطان در بین بچه ها نقش بسیار بارزتری را ایفا می نمایند و عوامل محیطی هم به اسم رشددهنده آن عمل می نمایند. آنچه که در این بین خیلی مهم است، تشخیص زودرس بیماری است. به همین علت به والدین و خانواده ها توصیه می کنم به محض اینکه به علامتی در کودک مشکوک شدند هر چه سریع تر او را نزد پزشک ببرند تا آنالیز های لازم در مورد وی انجام گردد.

منظورتان چه علایمی است؟

ما در طب اطفال سرطان را به دو شاخه تقسیم می کنیم یکی سرطان هایی که در خون به وجود می آیند و از این طریق به همه جای بدن منتشر می شوند. هر چه سرطان خون زودتر تشخیص داده گردد عوارضش حین درمان و پس از آن کمتر خواهد شد. یعنی هم فرایند درمان به خوبی انجام می گردد هم پاسخ به درمان و علایم کمتر می گردد. دوم سرطان هایی هستند که از ارگان خاصی مانند عضلات، استخوان، چشم، مغز، کلیه، دستگاه گوارش و... منشا می گیرند. این سرطان ها یک عضو را درگیر می نمایند. در این حالت سرطان در ابتدا خودش را با برخی علایم بالینی خاص نشان می دهد. به عبارتی کودک دچار عوارضی می گردد که خانواده ها باید نسبت به آنها بسیار حساس باشند. اولین عارضه ها معمولا عبارتند از: سردرد، تهوع و استفراغ، اختلال بینایی، عدم تعادل که تومورهای مغزی نامیده می شوند و... به اسم نمونه اگر سرطان در استخوان وجود داشته باشد خودش را با تب، تورم محل ابتلا، محدودیت در حرکت، شکستگی در ناحیه ابتلا و... نشان می دهد. یا علایم سرطان در ناحیه چشم، خودش را فقط و فقط با یک برق زدگی در تاریکی مانند برق زدن چشم گربه یا اختلال در بینایی، برافروختگی چشم، پرخونی ملتحمه و... تعیین شوند.

اینها علایمی هستند که والدین باید نسبت به آنها هوشیار باشند. به عبارتی والدین باید هر علامت بالینی را که به صورت غیرطبیعی در کودک سالمی که به طور طبیعی در حال رشد است دیده می گردد جدی بگیرند. مثلا اگر دیدید یک سرماخوردگی ساده که در عرض 3، 4 روز بهبود پیدا می نماید 2 هفته طول کشید، باید او را نزد پزشک ببرید تا مورد معاینه قرار گیرد. اگر دیدید کودکی که کاملا سالم بوده ولی چند روزی است از سردردهای صبحگاهی، سرگیجه و استفراغ های صبحگاهی، بی اشتهایی و... شکایت می نماید آن را جدی بگیرید و کودک را به پزشک متخصص ببرید و پیگیر باشید. البته این علایم در بسیاری از بیماری ها مشترک است. این مربوط به زمانی است که بیماری خاصی وجود ندارد، علایم ادامه دار است و به درمان های مرسوم پاسخ نمی دهد آن وقت همین علایم ساده در تشخیص و درمان سرطان بسیار مهم هستند.

در بیماری های سرطان معمولا از چه روش های درمانی استفاده می گردد؟

ما در درمان سرطان 3 روش درمانی جراحی، پرتودرمانی (رادیوتراپی) رادیوتراپی یا درمان با اشعه و شیمی درمانی داریم که بسته به درجه سرطان و محل آن فرق دارد. گاهی اوقات از هر کدام از این روش ها به تنهایی، گاهی از 2 روش و گاهی هم از هر 3 روش استفاده می کنیم. این مساله بستگی به آن دارد که سرطان در چه مرحله ای تشخیص داده شده است. وقتی سرطانی در کودک تشخیص داده می گردد، شوک حاصل از تشخیص همه افراد خانواده را درگیر می نماید. به همین علت درمان سرطان تحت نظر یک تیم پزشکی انجام می گردد که در آن تیم یک روان پزشک، روان شناس، مددکار اجتماعی، فیزیوتراپیست، جراح و رادیوتراپیست و... حضور دارند. به عبارتی مجموعه ای از عوامل با هماهنگی هم به کودک و خانواده اش یاری می نمایند.

آیا می توان بچه ها مبتلا به سرطان را در آغوش گرفت؟

بچه ها مبتلا به سرطان از نظر سیستم ایمنی بسیار ضعیف هستند بنابراین اگر فردی آنها را در آغوش بگیرد یا ببوسد به راحتی ویروس ها و باکتری هایی را که با خود دارد به کودک منتقل می نماید. این است که ما دیدار این قبیل بچه ها را محدود می کنیم و به دیدار نمایندگان و خانواده ها هم توصیه می کنیم از بوسیدن بچه ها سرطانی جدا خودداری نمایند.

پی نوشت ها :

*فوق تخصص بیماری های خون و سرطان شناسی بچه ها

منبع:www.salamat.com

/ع

منبع: راسخون